ποινικόΆρειος Πάγος (ποιν.) 1592/2019

Περίληψη: Αίτηση αναίρεσης αθωωτικής απόφασης από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Αναιρετικός λόγος άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Θ’ του Κ.Π.Δ. Αρνητική υπέρβαση εξουσίας. Το εφετείο, αντί να ερευνήσει και να αποφανθεί, σύμφωνα με το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της έφεσης, για την υπόθεσή στο σύνολό της, παρέλειψε να αποφανθεί για την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας στην ψευδορκία μάρτυρα, για την οποία η κατηγορούμενη είχε καταδικαστεί πρωτοδίκως και η υπόθεση είχε μεταβιβαστεί στο Εφετείο και για την πράξη αυτή. Αναιρεί εν μέρει την απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών, μόνον ως προς την κατηγορούμενη και δη μόνο κατά το μέρος που παρέλειψε να αποφανθεί επί της ειδικότερα αναφερόμενης στο σκεπτικό κατηγορίας που την αφορά και παραπέμπει την υπόθεση, ως προς το αναιρούμενο μέρος της, για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο.

Αριθμός 1592/2019

TO ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ TOY ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Z’ Ποινικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Αγγελική Αλειφεροπούλου, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Δημήτριο Γεώργα, Ιωάννη Μαγγίνα, Ερωτόκριτο Ερωτοκρίτου και Μαρία Κουβίδου – Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.

Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 18 Σεπτεμβρίου 2019, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Αγγελή (κωλυομένου του Εισαγγελέως) και της Γραμματέως Ευθυμίας Καλογεροπούλου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της αποφάσεως του 8000/2018 του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών. Με κατηγορουμένη την …. …. του …., κάτοικο Αθηνών, η οποία δεν παραστάθηκε. Και με πολιτικώς ενάγοντα τον …. …. του …., κάτοικο …. Αττικής, ο οποίος παραστάθηκε με την πληρεξούσια δικηγόρο Χριστίνα – Μαρία Νικολοπούλου.

Το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ’ αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 09 Μαΐου 2019, με αριθμό πρωτ. …/2019, έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεώργιου Σωφρονιάδη και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό …/2019.

Αφού άκουσε

Τον Αντεισαγγελέα που πρότεινε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης και την πληρεξούσια δικηγόρο του πολιτικώς ενάγοντος, η οποία ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Με το ν.4620/2019 (ΦΕΚ Α’96/11-6-2019 ) κυρώθηκε ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (άρθρο πρώτο αυτού) ,ο οποίος άρχισε να ισχύει από 1-7-2019 (άρθρο δεύτερο του ανωτέρω νόμου και άρθρο 585 του νέου Κ.Π.Δ.). Κατά το άρθρο 589 παρ.3 του νέου Κ.Π.Δ, “αποφάσεις και βουλεύματα που εκδόθηκαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος κώδικα υπόκεινται στα ένδικα μέσα και τις διατυπώσεις άσκησής τους που προέβλεπε ο καταργούμενος κώδικας ποινικής δικονομίας και εκδικάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κώδικα”. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 505 παρ. 2, 473 παρ. 3, 479 , 483 παρ. 3 του Κ.Π.Δ., όπως ίσχυαν πριν την τροποποίησή τους με τον ν. 4620/2019 , και εφαρμόζονται στην προκείμενη περίπτωση ,κατά το άρθρο 589 παρ.3 του νέου Κ.Π..Δ, ως ορίζουσες το επιτρεπτό του ένδικου μέσου της αίτησης αναίρεσης από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και τις διατυπώσεις άσκησής του : αφού η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε στις 6-12-2018 ,ήτοι πριν την 1-7-2019 που άρχισε να ισχύει ο ν. 4620/2019 , προκύπτει ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται, προς το σκοπό επανόρθωσης τυχόν σφαλμάτων της απόφασης , να ασκήσει αναίρεση κατά οποιοσδήποτε αθωωτικής ή καταδικαστικής απόφασης ,που εκδίδεται από οποιοδήποτε Δικαστήριο , με σχετική δήλωση στον γραμματέα του Αρείου Πάγου, μέσα σε προθεσμία ενός μήνα από την καταχώριση της καθαρογραμμένης απόφασης στο ειδικό βιβλίο. Στην προκειμένη περίπτωση, η κρινόμενη από 9-5-2019 και με αριθμό έκθεσης …/2019 αίτηση αναίρεσης, που άσκησε ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, με δήλωση στο γραμματέα του Δικαστηρίου τούτου, στρέφεται κατά της με αριθμό 8000/2018 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, με την οποία η κατηγορούμενη …. …. του …., μεταξύ άλλων πράξεων, κηρύχθηκε αθώα για τις αξιόποινες πράξεις της ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία μάρτυρα κατά συρροή. Η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα, δηλαδή εντός ενός μηνός από την καταχώριση της προσβαλλόμενης απόφασης στο ειδικό βιβλίο, η οποία έλαβε χώρα στις 12.4.2019. Επομένως, πρέπει να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και βάσιμο του μοναδικού λόγου της, που αφορά την υπέρβαση εξουσίας (άρθρο 510 παρ.1 στοιχείο Η’ και ήδη Θ’ του Κ.Π.Δ.), σαν να ήταν παρούσα και η απολειπόμενη κατηγορούμενη, η οποία δεν εμφανίστηκε ούτε και εκπροσωπήθηκε από συνήγορο κατά την εκφώνηση της υπόθεσης από το οικείο έκθεμα, παρότι κλητεύθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα, με επίδοση με θυροκόλληση στην οικία της, καθώς και στον αντίκλητο δικηγόρο της, Βλαχόπουλο Δημήτριο, της με αριθμό …/2019 κλήσης της Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, προς εμφάνισή της στο ακροατήριο του Αρείου Πάγου στη σημερινή δικάσιμο, όπως τούτο προκύπτει, αντίστοιχα, από τα 28.6.2019 και από 4.7.2019 αποδεικτικά επίδοσης του αρμόδιου επιμελητή της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου Λάμπρου Χούμου, που υπάρχουν στη δικογραφία.

Κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Θ’ του Κ.Π.Δ., υπέρβαση εξουσίας, που ιδρύει τον από τη διάταξη αυτή προβλεπόμενο λόγο αναίρεσης, υπάρχει, όταν το Δικαστήριο άσκησε δικαιοδοσία που δεν του δίνει ο νόμος, δηλαδή αποφάσισε κάτι, για το οποίο δεν έχει δικαιοδοσία (θετική υπέρβαση εξουσίας) ή παρέλειψε να αποφασίσει κάτι ,για το οποίο υποχρεούται στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του (αρνητική υπέρβαση εξουσίας) (Ολ.ΑΠ. 3/2005). Περαιτέρω , κατά το άρθρο 502 παρ.2 του ΚΠΔ, όπως ίσχυε κατά το χρόνο άσκησης της έφεσης της κατηγορούμενης κατά  της απόφασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και εφαρμόζεται στην προκείμενη περίπτωση ,κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα, «Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έχει εξουσία να κρίνει για εκείνα μόνο τα μέρη της πρωτόδικης απόφασης στα οποία αναφέρονται οι προβαλλόμενοι στην έφεση λόγοι» . Από τη διάταξη συνάγεται με σαφήνεια, ότι το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της έφεσης προσδιορίζεται από την έκταση αυτής και τους λόγους της και μπορεί, να είναι είτε καθολικό, όταν προσβάλλεται ολόκληρη η απόφαση, δηλαδή όλα τα κεφάλαια αυτής, είτε μερικό, όταν προσβάλλονται ορισμένα μόνο από τα κεφάλαιά της. Αν από τη δήλωση του εκκαλούντος ή από τη φύση των λόγων της έφεσης που προβάλλονται δεν προκύπτει με σαφήνεια ότι πλήττεται μέρος μόνο της απόφασης, η μεταβίβαση θεωρείται συνολική. Όταν ο εκκαλών κατηγορούμενος παραπονείται με την έφεσή του για κακή ή εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων ως προς την κατηγορία γενικά ,το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα είναι καθολικό και το Εφετείο οφείλει να κρίνει ολόκληρη την απόφαση . Αν ,όμως, το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί των εκκληθέντων μερών υποπίπτει σε αρνητική υπέρβαση της εξουσίας του και ιδρύεται ο προβλεπόμενος από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχείο Θ’ του Κ.Π.Δ λόγος αναίρεσης της απόφασης.

Στην προκειμένη περίπτωση, από την προσβαλλόμενη απόφαση, τις εκθέσεις έφεσης και την πρωτόδικη απόφαση, που επιτρεπτώς επισκοπούνται από τον Άρειο Πάγο για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτουν τα εξής : Με την 143ΔΤ/16-1-2018 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, μεταξύ άλλων πράξεων, κηρύχθηκαν ένοχοι, οι μεν κατηγορούμενοι …. …., …. …. και …. …. της πράξης της ψευδορκίας μάρτυρα (άρθρα 224 παρ.2-1 ΠΚ) , η δε κατηγορούμενη …. …. του …. της πράξης της ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία των ανωτέρω τριών μαρτύρων κατά συρροή (άρθρα 46 παρ. 1α, 224 παρ. 2-1 Π.Κ) και της επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης ενός (1) έτους για κάθε πράξη ηθικής αυτουργίας και συνολική ποινή φυλάκισης είκοσι (20) μηνών (ένα (1) έτος συν τέσσερις (4) μήνες συν τέσσερις (4) μήνες). Κατά της ανωτέρω καταδικαστικής απόφασης άσκησαν εφέσεις οι …. …. του …. , …. …., …. …., όχι όμως και ο …. ….. Ειδικότερα, η ανωτέρω κατηγορουμένη με την …./16-1-2018 έκθεση εφέσεως δήλωσε ότι « ασκεί έφεση κατά της 143ΔΤ/16-1-2018 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, με την οποία καταδικάστηκε σε φυλάκιση συνολική δύο (2) ετών και αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για ένα (1) έτος αναστολή επί τριετία ,για παράβαση των άρθρων 224 Π Κ και 386 Π Κ και ζήτησε να γίνει δεκτή η έφεση να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση και να απαλλαγεί από κάθε κατηγορία, για όσους λόγους θα εκθέσει στο Τριμελές Εφετείο Αθηνών, επειδή το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν εκτίμησε σωστά τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως και την κήρυξε ένοχο των πράξεων τις οποίες δεν εκτέλεσε ». Από το περιεχόμενο της εν λόγω έφεσης συνάγεται με σαφήνεια, ότι με την έφεσή της αυτή η ανωτέρω κατηγορούμενη έπληξε την εκκαλούμενη πρωτόδικη απόφαση στο σύνολο της, κατά το μέρος που αφορά τις ανωτέρω πράξεις, για τις οποίες αυτή καταδικάστηκε και, ως εκ τούτου, το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της έφεσής της είναι καθολικό. Το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών, δικάζοντας επί των προαναφερόμενων εφέσεων, με την προσβαλλόμενη απόφαση, κήρυξε αθώους τους εκκαλούντες – κατηγορουμένους, λόγω αμφιβολιών ως προς το υποκειμενικό στοιχείο των πράξεών τους, ειδικότερα δε, εκτός άλλων πράξεων, κήρυξε αθώα την κατηγορούμενη …. …. του …. για τις αξιόποινες πράξεις της ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία μάρτυρα κατά συρροή, που τέλεσαν ως αυτουργοί ο …. …. και ο …. ….. Το επιληφθέν όμως Εφετείο, αντί να ερευνήσει και να αποφανθεί, σύμφωνα με το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα του ενδίκου αυτού μέσου, για την υπόθεσή στο σύνολά της, παρέλειψε να αποφανθεί για την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας της …. …. του …. στην ψευδορκία μάρτυρα με αυτουργό τον …. …. ,για την οποία η κατηγορούμενη είχε καταδικαστεί πρωτοδίκως και η υπόθεση είχε μεταβιβαστεί στο Εφετείο και για την πράξη αυτή. Έτσι, όμως, υπερέβη αρνητικώς την εξουσία του, κατά τον βάσιμο, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Θ’ του ΚΠΔ, μοναδικό λόγο της αίτησης αναίρεσης.

Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου πρέπει να γίνει δεκτή ως βάσιμη, να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη απόφαση και μόνον όσον αφορά την κατηγορούμενη …. …. του …. κατά το ανωτέρω μέρος και να παραπεμφθεί η υπόθεση κατά το αναιρούμενο μέρος της για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 του ΚΠΔ), προκειμένου να ασκήσει την προαναφερθείσα εξουσία του.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί εν μέρει την με αριθμό 8000 /2018 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών, μόνον ως προς την κατηγορούμενη …. …. του …. και δη μόνο κατά το μέρος που παρέλειψε να αποφανθεί επί της ειδικότερα αναφερόμενης στο σκεπτικό κατηγορίας που την αφορά.

Παραπέμπει την υπόθεση, ως προς το αναιρούμενο μέρος της, για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 25 Σεπτεμβρίου 2019.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 9 Οκτωβρίου 2019.