Τελευταία ενημέρωση: 4 Οκτωβρίου 2022
Γράφει ο Δικηγόρος – εργατολόγος Δημήτρης Βλαχόπουλος | Δικηγορικό γραφείο εργατικού δικαίου Δημήτρης Βλαχόπουλος & συνεργάτες
Έννοια εργατικού ατυχήματος
Εργατικό ατύχημα είναι εκείνο που συμβαίνει στον εργαζόμενο κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορμής της εργασίας του και οφείλεται σε απότομο και βίαιο γεγονός, εφόσον αυτό προκάλεσε στον εργαζόμενο ανικανότητα να εργαστεί πάνω από 4 ημέρες ή θάνατο.
Δεν θεωρείται εργατικό ατύχημα, σύμφωνα με τις αποφάσεις των δικαστηρίων, η σωματική βλάβη που υφίσταται ο εργαζόμενος υπό κανονικές συνθήκες εργασίας (π.χ. από έμφραγμα). Μπορεί, όμως να θεωρηθεί εργατικό ατύχημα η σωματική βλάβη που οφείλεται σε υπερβολική προσπάθεια κατά την εκτέλεση της εργασίας.
Επίσης, δεν θεωρείται εργατικό ατύχημα η επαγγελματική νόσος, δηλαδή η ασθένεια που μπορεί να προσβάλει τον εργαζόμενο υπό κανονικές συνθήκες λόγω της φύσης της εργασίας, εκτός εάν ο εργοδότης έμαθε για την ασθένεια και, παρά ταύτα, συνέχισε ν’ απασχολεί τον εργαζόμενο υπό τις ίδιες συνθήκες.
Τι σημαίνει «εξ αφορμής της εργασίας»;
Σημαίνει πως το ατύχημα θεωρείται εργατικό ακόμη και αν συμβεί σε άλλον χρόνο ή τόπο πέραν αυτού της εργασίας, αρκεί το συμβάν που το προκάλεσε να συνδέεται με την εργασία, έστω και έμμεσα, όπως π.χ. ο τραυματισμός εργαζόμενου κατόπιν απόπειρας αυτοκτονίας συνεπεία εκφοβιστικής συμπεριφοράς του εργοδότη.
Υποχρεώσεις Εργοδότη σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος
Ο εργοδότης οφείλει:
α) Να αναγγέλλει όλα τα εργατικά ατυχήματα στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ) εντός 24 ωρών (αν πρόκειται για εργατικά ατυχήματα σε οικοδομές και τεχνικά έργα) ή εντός 48 ωρών για τις λοιπές περιπτώσεις, στις πλησιέστερες αστυνομικές αρχές (εντός 24 ωρών) και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, εντός 5 εργασίμων ημερών. Εφόσον πρόκειται περί σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου, να τηρεί αμετάβλητα όλα τα στοιχεία που μπορεί να χρησιμεύσουν για εξακρίβωση των αιτίων του ατυχήματος.
β) Να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων αρχών.
γ) Να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργάσιμων ημερών.
Δικαιώματα του παθόντος (η των συγγενών του σε περίπτωση θανατηφόρου ατυχήματος)
1. Αποζημίωση για ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη
Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει από τον εργοδότη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αντίστοιχο δικαίωμα έχει και η οικογένεια του εργαζόμενου, σε περίπτωση θανάτου του, μπορούν, δηλαδή να ζητήσουν οι συγγενείς χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης.
Πόσα χρήματα δικαιούμαι σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποσό για κάθε βλάβη. Ο νόμος λέει ότι η χρηματική ικανοποίηση πρέπει να είναι «εύλογη». Αυτό σημαίνει ότι καθορίζεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, με συνεκτίμηση διαφόρων στοιχείων, όπως οι συνθήκες του ατυχήματος, η έκταση της βλάβης και οι συνέπειές της και η οικονομική κατάσταση των μερών.
Κι αν φταίει ο ίδιος ο εργαζόμενος για το ατύχημα;
Προϋπόθεση για τη διεκδίκηση χρηματικής ικανοποίησης είναι να υπάρχει πταίσμα είτε του ίδιου του εργοδότη είτε των οργάνων του (υπαλλήλων κ.λπ.). Αν το ατύχημα οφείλεται αποκλειστικά στον παθόντα εργαζόμενο, τότε δεν γεννιέται αξίωση για χρηματική ικανοποίηση. Αν ο εργαζόμενος δεν είναι αποκλειστικά υπαίτιος αλλά μόνο κατά ένα μέρος (συνυπαίτιος), τότε δικαιούται (ή δικαιούται η οικογένειά του σε περίπτωση θανάτου του) χαμηλότερο ποσό για χρηματική ικανοποίηση.
2. Ιατροφαρμακευτική και Νοσοκομειακή περίθαλψη
Ο παθών δικαιούται τις παροχές αυτές από τον ΕΦΚΑ.
3. Αποδοχές – Επίδομα ασθενείας
Ο εργαζόμενος δικαιούται κατά το διάστημα της ανικανότητας επίδομα ασθενείας από τον ΕΦΚΑ και το υπόλοιπο του μισθού του από τον εργοδότη για διάστημα 15 ημερών, εάν έχει υπηρεσία μικρότερη του έτους ή 1 μηνός για υπηρεσία πάνω από έτος.
Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για τη χορήγηση επιδόματος εργατικού ατυχήματος από τον ΕΦΚΑ;
- Δήλωση ατυχήματος: Το έντυπο αυτό δίνεται από την υπηρεσία του ΕΦΚΑ Μισθωτών συμπληρώνεται από τον ασφαλισμένο και σφραγίζεται από τον εργοδότη και υπογράφεται από τους μάρτυρες. Μπορεί να αναζητηθεί από την ηλεκτρονική σελίδα του ΕΦΚΑ,
- Έντυπο αναγγελίας ατυχήματος. Το έντυπο δίνεται από την υπηρεσία του ΕΦΚΑ Μισθωτών και συμπληρώνεται από τους Ιατρούς-Ελεγκτές του Νοσοκομείου, στο οποίο πήγε ο ασφαλισμένος ή από συμβεβλημένο Ιατρό του ΕΟΠΥΥ,
- Φωτοτυπία του εγγράφου αναγγελίας της πρόσληψης για τους εργαζόμενους Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (ΙΔΟΧ) και Σημείωμα Υπηρεσιακών Μεταβολών για τους εργαζόμενους Δημοσίου Δικαίου (ΔΔ) και Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (ΙΔΑΧ),
- Φωτοτυπία κατάστασης Επιθεώρησης Εργασίας και βάρδιες ή πρόγραμμα εργασίας,
- Βεβαίωση εργοδότη με υπογραφή – σφραγίδα του, που να αναφέρει:
- Από πότε έγινε η πρόσληψη του ασφαλισμένου
- Το ωράριο εργασίας την ημέρα του ατυχήματος του ασφαλισμένου
- Την ακριβή ώρα του ατυχήματος
- Συνοπτική περιγραφή του ατυχήματος και που προσφέρθηκαν οι πρώτες βοήθειες
- Ότι την ημέρα του ατυχήματος ο ασφαλισμένος δεν είχε άδεια ασθενείας, κανονική άδεια ή ρεπό
- Σε περίπτωση που το ατύχημα συνέβη εκτός του χώρου απασχόλησης, να βεβαιώνεται και να αποδεικνύεται (Δελτίο Κίνησης ή Εντολή Εργασίας κλπ.) ότι βρισκόταν σε εντεταλμένη υπηρεσία,
- Φωτοτυπία παρουσιολογίου ή κάρτας εργασίας,
- Μαρτυρικές καταθέσεις σε δήλωση του Ν1599/1986, με γνήσιο υπογραφής από ΚΕΠ ή Αστυνομία. Ο μάρτυρας περιγράφει τι είδε ή άκουσε για το ατύχημα, αναφέροντας την ημέρα και ώρα του ατυχήματος. Ο μάρτυρας, αν είναι συνάδελφος, πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην κατάσταση Επιθεώρησης Εργασίας και στο πρόγραμμα ή τις βάρδιες,
- Σε τροχαίο ατύχημα ζητείται φωτοτυπία δελτίου συμβάντων από ΤΟΤΑ (Τροχαία),
- Αν η μεταφορά του ασφαλισμένου στο Νοσοκομείο έγινε με ασθενοφόρο ζητείται η βεβαίωση του ΕΚΑΒ,
- Σε περίπτωση νοσηλείας σε Νοσοκομείο ζητείται φωτοτυπία εξιτηρίου,
- Σε περίπτωση θανατηφόρου ατυχήματος ζητείται Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου και ιατροδικαστική έκθεση και
- Σε περίπτωση ατυχήματος υπαιτιότητας τρίτου ατόμου ζητούνται στοιχεία υπαιτίου και υπεύθυνη δήλωση ότι έχει ή δεν έχει ασκήσει αγωγή αποζημίωσης ή συμβιβασμού κατά του υπαιτίου. Αν ασκήσει αγωγή στην υπεύθυνη δήλωση αναγράφεται ότι υποχρεούται ο ασφαλισμένος να ενημερώσει τον ΕΦΚΑ Μισθωτών καταθέτοντας αντίγραφο αγωγής.
4. Αναπηρική σύνταξη
Αν το εργατικό ατύχημα επέφερε στον παθόντα αναπηρία, έχει δικαίωμα να λάβει σύνταξη αναπηρίας από τον ΕΦΚΑ.
Η ποινική διάσταση του εργατικού ατυχήματος
Αν το εργατικό ατύχημα προκάλεσε σωματική βλάβη ή θάνατο του παθόντος, τόσο ο εργοδότης όσο και οι τυχόν άλλοι υπόχρεοι σε αποζημίωση τού εργαζόμενου διώκονται ποινικά αυτεπαγγέλτως, χωρίς δηλαδή να απαιτείται έγκληση από τον παθόντα.
Σημαντικό:
Συχνά οι εργοδότες που εμπλέκονται σε εργατικό ατύχημα, προκειμένου να αποφύγουν δυσμενείς συνέπειες και κυρώσεις σε βάρος τους, ασκούν πίεση στον παθόντα εργαζόμενο ώστε να μην δηλωθεί το ατύχημα στις Αρχές. Μην υποκύπτετε σε τέτοιες πιέσεις και μην κάνετε καμία συμφωνία με τον εργοδότη, σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, προτού ζητήσετε νομική συμβουλή.
Δείτε εδώ δικαστικές αποφάσεις του γραφείου μας σχετικές με εργατικό ατύχημα.