Τελευταία ενημέρωση: 12 Αυγούστου 2022
Γράφει η Δικηγόρος – εργατολόγος Παναγιώτα Γούλα | Δικηγορικό γραφείο εργατικού δικαίου Δημήτρης Βλαχόπουλος & συνεργάτες
Ως γενικώς υποχρεωτική για όλους τους εργοδότες και τους εργαζομένους του κλάδου κηρύχθηκε από τις 29 Ιουνίου 2022 η από 24.05.2021 Σ.Σ.Ε. «Για τους όρους αμοιβής και εργασίας του προσωπικού των πάσης φύσεως Τουριστικών και Επισιτιστικών καταστημάτων όλης της χώρας για το 2021-2023». Η εν λόγω ΣΣΕ βρισκόταν ήδη σε ισχύ από τις 22.2.2021, δεσμεύοντας όμως μόνο όσους (εργοδότες και εργαζόμενους) ήταν μέλη των αντίστοιχων οργανώσεων που συμβλήθηκαν κατά τη σύναψη της. Ωστόσο, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 59438/2022, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β 3354/29.06.2022, η εν λόγω ΣΣΕ καθίσταται γενικώς υποχρεωτική, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (29.6.2022) για το σύνολο των εργοδοτών και των εργαζομένων του κλάδου.
Ποιες ειδικότητες εργαζομένων αφορά;
I) Το προσωπικό εστιατορίων, ζυθεστιατορίων, ταβερνών, μπαρ, νυχτερινών κέντρων διασκέδασης, επιχειρήσεων τροφοδοσίας γευμάτων (catering), οβελιστηρίων, ψητοπωλείων και κάθε καταστήματος στο οποίο λειτουργεί αμιγές τμήμα εστιατορίου.
II) Το προσωπικό των καφενείων, καφέ σνακ – μπαρ, ουζερί, αναψυκτηρίων, λεσχών, κυλικείων, εντευκτηρίων, καφεζαχαροπλαστείων, καφεζυθοζαχαροπλαστείων, γαλακτοπωλείων, φάστ-φούντ, ντισκοτέκ, καφωδείων, μπουάτ, μπυραριών και καφετεριών, πάμπς (pubs), πιάνο μπαρ, καταστημάτων χορτοφαγίας και ποικίλων εδεσμάτων και κάθε εν γένει καταστήματος όπου λειτουργεί τμήμα καφετέριας, πιτσαρίας, ζαχαροπλαστείου και λοιπών μικτών ή συναφών τοιούτων, ανεξαρτήτως της αδείας λειτουργίας τους.
Σε οποιαδήποτε κατηγορία καταστήματος, για να υπάρξει θέση βοηθών Μπάρμαν ή Σερβιτόρου θα πρέπει απαραίτητα να υπηρετεί σ’ αυτό μπάρμαν ή σερβιτόρος, διαφορετικά οι βοηθοί θα λαμβάνουν τον αντίστοιχο μισθό αυτών.
Διευκρινίζεται ότι Μπάρμαν είναι ο μισθωτός εκείνος ο οποίος ως βασική απασχόληση έχει την μέριμνα και φροντίδα για τον έγκαιρο εφοδιασμό του μπαρ με τα εκάστοτε αναγκαία ποτά, μπύρες, μεζέδες κ.λπ. από την αποθήκη και την κουζίνα του καταστήματος, τα οποία σερβίρει στους ορθίους ή τους καθημένους έμπροσθεν του Μπαρ πελάτες καθώς και στους σερβιτόρους του καταστήματος.
Οι βασικοί μηνιαίοι μισθοί μετά των επιδομάτων και προσαυξήσεων ισχύουν και για τους προσλαμβανόμενους μισθωτούς ως έξτρα ή ρεπατζή οποιασδήποτε ειδικότητας των καταστημάτων των περ. I και II. Αυτοί θα λαμβάνουν την αναλογία των πραγματοποιηθέντων ημερομισθίων κατά μήνα.
Ποια είναι τα κατώτατα όρια των βασικών μηνιαίων μισθών κατά τη ΣΣΕ;
Τα κατώτατα όρια των βασικών μηνιαίων μισθών των εργαζομένων των περιπτώσεων I και II προσδιορίζονται πλέον για το σύνολο των εργαζομένων του κλάδου ως εξής:
Κεφάλαιο Α’: Καταστήματα περίπτωσης Ι (Εστιατόρια κ.λπ.)
Προσωπικό κουζίνας | € |
Αρχιμάγειρος | 964,42 |
Μάγειρος Α’ | 756,29 |
Μάγειρος Β’ | 701,13 |
Μάγειρος Γ’ | 699,26 |
Μπουφετζής | 697,36 |
Λαντζέρης | 684,30 |
Ψήστης, ντονερτζής | 684,30 |
Σερβιτόροι-Βοηθοί σερβιτόρων | Αμείβονται με βάση το άρθρο 54 του Ν. 2224/1994 |
Λοιπό προσωπικό | € |
Μπάρμαν | 761,64 |
Βοηθός μπάρμαν | 686,14 |
Αποθηκάριος | 689,35 |
Πωλητές φαγητών, ταμίες | 697,46 |
Κεφάλαιο Β’: Καταστήματα περίπτωσης II (Καφενεία κ.λπ.)
Μπουφετζής, πωλητές-τριες κρύων φαγητών | 690,15 |
Ταμίας, ψήστης, Τεχνίτης πιτσαρίας, | 674,21 |
Βοηθητικό προσωπικό | € |
Καθαριστής, λαντζέρης-ρα άνω των 18 ετών | 673,38 |
Σερβιτόρος | Αμείβεται με βάση το άρθρο 54 του Ν. 2224/1994 |
Μπάρμαν | 763,98 |
Βοηθοί των ανωτέρω | 671,85 |
Επιπλέον, οι σερβιτόροι των καταστημάτων της περ. II λαμβάνουν συμβολικό μισθό ευρώ 155, 00€
Τι γίνεται αν οι αποδοχές της ΣΣΕ υπολείπονται των νομοθετημένων κατώτατων μισθολογικών ορίων;
Σύμφωνα με την υπ’ αρ. 38866/2022 Υπουργική Απόφαση η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2030/Β/21-4-2022 και βρίσκεται σε ισχύ ήδη από την 1η Μαΐου 2022, ως κατώτατα νομοθετημένα όρια αμοιβών για όλους τους εργαζόμενους ορίζονται τα κάτωθι:
α) Για τους υπαλλήλους ο κατώτατος μισθός ορίζεται στα 713,00 €.
β) Για τους εργατοτεχνίτες το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται στα 31,85 €, ήτοι 828,10 € εφόσον αναχθεί σε μηνιαίο μισθό (επί 26).
Ως εκ τούτου, το εν τέλει καταβαλλόμενο ποσό, βάσει της ΣΣΕ των Επισιτιστικών Καταστημάτων, θα πρέπει να συγκρίνεται με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό ανάλογα με το εάν πρόκειται για υπάλληλο ή εργατοτεχνίτη.
Προκειμένου να γίνει η ανωτέρω σύγκριση, θα πρέπει να βρεθεί ο συνολικός μισθός της ΣΣΕ, προσθέτοντας τον βασικό μισθό, τα επιδόματα που αναφέρονται αναλυτικά κατωτέρω, ήτοι το επίδομα πολυετίας, το επίδομα γάμου, το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας κ.λπ.
Σημαντικό: Όσα μισθολογικά κλιμάκια είναι χαμηλότερα από τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, αυτομάτως υπάγονται στα επίπεδα του κατώτατου μισθού διότι δεν επιτρέπεται χαμηλότερη αμοιβή.
Τι προβλέπεται για την αμοιβή των σερβιτόρων από τον Νόμο και τη ΣΣΕ;
Όσον αφορά τις αμοιβές των σερβιτόρων, το άρθρο 54 του Ν. 2224/1994 προβλέπει τα εξής:
- Η αμοιβή που δίνεται στους σερβιτόρους των καφενείων, ζαχαροπλαστείων, γαλακτοπωλείων, μπαρ, ουζερί, αναψυκτηρίων, καφεζυθοζαχαροπλαστείων, κυλικείων γενικά και λοιπών παρόμοιων καταστημάτων καθορίζεται σε ποσοστό 16% στον λογαριασμό των πελατών.
- Η αμοιβή που δίνεται στους σερβιτόρους των εστιατορίων, ζυθεστιατορίων, οινομαγειρείων, ταβερνών, πιτσαριών, κέντρων διασκέδασης γενικά, καθώς και γαλακτοπωλείων, που προσφέρουν και χορτοφαγία και των μικτών αυτών, ανεξάρτητα της κατηγορίας κατάταξής τους καθορίζεται σε ποσοστό 13% στον λογαριασμό των πελατών, από το οποίο το μεν 10% δίνεται στους σερβιτόρους το δε 3% στους βοηθούς τους, εφόσον υπάρχουν βοηθοί. Αν δεν υπάρχουν βοηθοί, η αμοιβή καθορίζεται σε ποσοστό 11 % στους λογαριασμούς των πελατών.
Επίσης, προβλέπει ότι την κατά περίπτωση αμοιβή σερβιτόρου δικαιούται κάθε πρόσωπο, το οποίο σερβίρει πελάτες του καταστήματος και ότι δικαιούνται αμοιβή μόνο για τα είδη που προσφέρουν σε καθήμενους πελάτες του καταστήματος.
Η ως άνω αμοιβή του σερβιτόρου υπολογίζεται στον λογαριασμό των πελατών για τα είδη που κατανάλωσαν, χωρίς τις επιβαρύνσεις από φόρους και τέλη, που αποδίδονται στο Δημόσιο ή Ο.Τ.Α.
Όσον αφορά στους σερβιτόρους και τους βοηθούς τους που απασχολούνται έκτακτα σε χώρους όπως οικίες κ.λπ. που δεν έχουν την ιδιότητα της επιχείρησης (άδεια εργασίας) και οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται δεν έχουν εισπρακτικό χαρακτήρα για τον ιδιώτη, θα λαμβάνουν οι μεν σερβιτόροι ημερομίσθιο 67,39 ευρώ, οι δε βοηθοί σερβιτόροι ημερομίσθιο 58,72 ευρώ.
Τέλος, δίνεται το δικαίωμα στους σερβιτόρους και τους βοηθούς τους που απασχολούνται σε επιχειρήσεις τροφοδοσίας γευμάτων (catering), να αμείβονται κατ’ επιλογήν τους, η οποία διατυπώνεται πριν την έναρξη της έκτακτης εργασιακής σχέσης, είτε με ποσοστά επί των λογαριασμών των πελατών, κατά τα ανωτέρω, είτε με ημερομίσθιο το οποίο ανέρχεται για μεν τους σερβιτόρους στα 67,39 ευρώ, για δε τους βοηθούς σερβιτόρων στα 58,72 ευρώ ανά ημέρα.
Τι επιδόματα δικαιούμαι ως απασχολούμενος στον κλάδο των Τουριστικών και Επισιτιστικών καταστημάτων;
Η ΣΣΕ προβαίνει σε μια διάκριση ανάλογα με το εάν πρόκειται για απασχολούμενους στα καταστήματα της Κατηγορίας Ι ή ΙΙ.
1. Συγκεκριμένα στους απασχολούμενους στις επιχειρήσεις της Κατηγορίας Ι χορηγούνται τα κάτωθι επιδόματα:
α) Σε όλους τους απασχολούμενους της Κατηγορίας Ι (με εξαίρεση τους βοηθούς τους) χορηγείται μηνιαίο επίδομα πολυετούς υπηρεσίας για κάθε έτος υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας σε οποιοδήποτε εργοδότη, σε καθήκοντα συναφή και ομότιμα, από 4,63 ευρώ ανά έτος. (Από το επίδομα αυτό εξαιρούνται οι βοηθοί)
β) Στους σερβιτόρους και βοηθούς σερβιτόρων εστιατορίων και συναφών επαγγελμάτων χορηγείται επίδομα τριετίας εκ ποσοστού 5% για την συμπλήρωση τριών (3) ετών υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας σε οποιονδήποτε εργοδότη σε καθήκοντα της ειδικότητός τους αποδεικνυόμενης με βεβαίωση του εργοδότη. Το επίδομα αυτό υπολογίζεται επί του κατωτάτου νομίμου βασικού ημερομισθίου.
γ) Στους σερβιτόρους και βοηθούς σερβιτόρους, εστιατορίων & συναφών επαγγελμάτων χορηγείται επίδομα γάμου εκ ποσοστού 10% υπολογιζόμενο επί του κατωτάτου νομίμου βασικού ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.
2. Στους υπαγομένους στην παρούσα περ. I χορηγούνται και τα κάτωθι επιδόματα υπολογιζόμενα επί των βασικών μισθών τους.
α) Γάμου εκ ποσοστού 10%, όπως ορίζεται, προκειμένου για τους ανωτέρω διανομείς.
β) Εποχικής απασχόλησης: Στο προσωπικό κουζίνας, που εργάζεται εποχικώς χορηγείται κάθε μήνα επίδομα εποχιακής απασχόλησης εκ ποσοστού 10%, υπολογιζόμενο επί των ως άνω βασικών μισθών.
γ) Τουριστικής εκπαίδευσης: Στους μισθωτούς που είναι πτυχιούχοι ανωτέρων τουριστικών σχολών καθώς και στους αποφοίτους Σχολής Θαλαμηπόλων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας χορηγείται επίδομα τουριστικής εκπαίδευσης εκ ποσοστού 15%, 10% για τους αποφοίτους των μέσων τουριστικών σχολών και τους αποφοίτους σχολών μετεκπαιδεύσεως και 6% για τους αποφοίτους της ταχύρρυθμου εκπαιδεύσεως, υπολογιζόμενο επί των βασικών μηνιαίων μισθών τους.
Το ως άνω επίδομα Τουριστικής εκπαίδευσης, προκειμένου περί σερβιτόρων και βοηθών αυτών υπολογίζεται επί του εκάστοτε ισχύοντος νόμιμου γενικού κατωτάτου ορίου ημερομισθίου.
δ) Ανθυγιεινής εργασίας: Χορηγείται επίδομα ανθυγιεινής εργασίας στους μαγείρους Βοηθούς μαγείρων, και όλους εν γένει τους εργαζομένους εντός του χώρου της κουζίνας των εστιατορίων, ζυθεστιατορίων, ταβερνών, μπαρ, ουζερί, νυκτερινών κέντρων, κέντρων διασκεδάσεως και παντός εν γένει καταστήματος όπου λειτουργεί τμήμα εστιατορίου, εκ ποσοστού 10%.
Το ως άνω επίδομα υπολογίζεται επί των βασικών μηνιαίων μισθών και ημερομισθίων αντίστοιχης ειδικότητας εργαζομένων.
ε) Ταμειακό επίδομα εκ ποσοστού 5% επί του βασικού μισθού σε όλους τους ταμίες.
Στους απασχολούμενους στις επιχειρήσεις της Κατηγορίας ΙΙ χορηγούνται τα κάτωθι επιδόματα:
α) Οι ως άνω βασικοί μισθοί προσαυξάνονται με επίδομα πολυετούς υπηρεσίας στον ίδιο ή διαφορετικούς εργοδότες σε ποσοστό 5% με τη συμπλήρωση κάθε τριετίας και μέχρι συμπληρώσεως πέντε τριετιών.
β) Στους υπευθύνους διευθυντές ή αγορανομικώς υπευθύνους χορηγείται προσαύξηση 15% επί του βασικού μισθού που δεν μπορεί να είναι κατώτερος του βασικού μηνιαίου μισθού του μπάρμαν.
γ) Επί των παραπάνω βασικών μηνιαίων μισθών υπολογίζονται και τα εξής επιδόματα:
i. Γάμου 10%, όπως ορίζεται ανωτέρω προκειμένου για τους διανομείς,
ii. Ανθυγιεινής εργασίας: Στους μισθωτούς των καταστημάτων της περ. II τούς απασχολουμένους με την παρασκευή και ψήσιμο εδεσμάτων και τους πλύντες οποιουδήποτε σκεύους χορηγείται το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας ποσοστού 10%.
iii. Ταμειακό επίδομα 5%.
iv. Επίδομα τουριστικής εκπαίδευσης ποσοστού 6%, 10%, 15% σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ισχύουν.
* Ειδικά για τους σερβιτόρους τα επιδόματα γάμου, ποσοστού 10% και τουριστικής εκπαίδευσης ποσοστού 6%, 10% και 15%, υπολογίζονται επί του κάθε φορά ισχύοντος κατώτατου νομίμου βασικού ημερομισθίου.
v. Επίδομα πολυετούς υπηρεσίας ποσοστού 10% για κάθε τριετία και μέχρι πέντε τριετίες δικαιούνται και οι σερβιτόροι των καταστημάτων της περίπτωσης ΙΙ (υπολογιζόμενου επί του συμβολικού μηνιαίου μισθού τους).
vi. Στον καθαριστή των καταστημάτων της περίπτωσης ΙΙ χορηγούνται όσα επιδόματα δικαιούται ο λαντζέρης των ίδιων καταστημάτων.
Ρυθμίσεις για τα επιδόματα τόσο του προσωπικού της περίπτωσης Ι όσο και του προσωπικού της περίπτωσης ΙΙ.
- Η προϋπηρεσία όλων των εργαζομένων της παραγρ. 1, των σερβιτόρων και βοηθών σερβιτόρων συμπεριλαμβανομένων, για τον υπολογισμό του επιδόματος πολυετούς υπηρεσίας γίνεται με βάση τα προβλεπόμενα νόμιμα στοιχεία.
- Το πτυχίο (αποδεικτικό) τουριστικής εκπαίδευσης των εργαζομένων είναι προϋπόθεση για την καταβολή του επιδόματος τουριστικής εκπαίδευσης, εφόσον αποδεδειγμένα το γνωστοποιεί ο εργαζόμενος στον εργοδότη. Η γνωστοποίηση αποδεικνύεται με σχετική βεβαίωση και σφραγίδα του εργοδότη σε ακριβές αντίγραφο του γνωστοποιημένου πτυχίου, ή με αποδεικτικό επίδοσης δικαστικού επιμελητή.
Ποιες άλλες παροχές δικαιούνται οι απασχολούμενοι στον κλάδο;
Το άρθρο 5 της ΣΣΕ αναφέρεται στις λοιπές παροχές που καθιερώνονται δυνάμει της ΣΣΕ.
Συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 5 της ΣΣΕ:
« I. Διάφορες παροχές κ.λπ. Διατάξεις
- Καθιερώνονται, πέραν των μέχρι τώρα προβλεπομένων αργιών, ως εξαιρέσιμες ημέρες η Καθαρά Δευτέρα.
Για τις παραπάνω αργίες, σε όσους μισθωτούς εργασθούν θα καταβάλλεται προσαύξηση επί του νομίμου ημερομισθίου τους κατά 75%.
- Καθιερώνεται πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία με 40 ώρες εργασίας και δύο ημέρες ανάπαυσης σε όλα τα καταστήματα.
- Επαναπρόσληψη εποχικώς απασχολουμένων: Οι επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν συνέχεια όλο το χρόνο (εποχιακές), δηλαδή αυτές που λειτουργούν μέχρι εννέα (9) μήνες το χρόνο, υποχρεούνται να επαναπροσλαμβάνουν το ίδιο προσωπικό το οποίο και απασχόλησαν κατά την προηγούμενη περίοδο.
Προϋπόθεση να ασκηθεί και να ισχύει το δικαίωμα αυτό για τον εργαζόμενο αποτελεί γραπτή ειδοποίηση-δήλωσή του προς τον εργοδότη, είτε στη διεύθυνση του τόπου εργασίας του, είτε στην έδρα του και να (την) αποστείλει μέχρι 20 Ιανουαρίου για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν την θερινή περίοδο και μέχρι 1 Σεπτεμβρίου για όσες λειτουργούν τη χειμερινή περίοδο.
Για να είναι έγκυρη η γραπτή δήλωση ,πρέπει να γίνει και να σταλεί συστημένη επιστολή στην επιχείρηση μέσω της οικείας οργάνωσής του. Στην περίπτωση αυτή, ως ημερομηνία ειδοποίησης νοείται η ημερομηνία κατάθεσης στο ταχυδρομείο.
Ο εργαζόμενος καλούμενος από την επιχείρηση υποχρεούται να παρουσιασθεί από τις παραμονές του Πάσχα και από τις αρχές Νοεμβρίου εκάστου έτους, αντίστοιχα.
Η πρόσληψη και τα από αυτήν απορρέοντα δικαιώματα και υποχρεώσεις του εργαζομένου αρχίζουν από την ημέρα που ο εργαζόμενος αναλάβει εργασία.
- Για να διατηρηθεί ο θεσμός του μαιτρ στα καταστήματα πολυτελείας, κέντρα διασκέδασης και καταστήματα Α’ κατηγορίας πρέπει να απασχολούνται σε όλες τις κατηγορίες των καταστημάτων αυτών (δηλ. καταστήματα πολυτελείας, κέντρα διασκέδασης και Καταστήματα Α’ κατηγορίας) και όχι μόνο στα καταστήματα Α’ κατηγορίας, ένδεκα σερβιτόροι στους οποίους δεν περιλαμβάνονται οι μαιτρ και ότι για κάθε 11 σερβιτόρους, μπορεί να απασχολείται ένας μαιτρ.
- Η διαβάθμιση των κατηγοριών των μαγείρων-μαγειρισσών από την Γ’ στην Β’ και από την Β’ στην Α’ Κατηγορία θα γίνεται μετά από 7ετή συνολική προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη, η οποία θα αποδεικνύεται από την ασφαλιστική βεβαίωση ΙΚΑ. Στα καταστήματα πολυτελείας που απασχολούν ένα Μάγειρα, αυτός θα θεωρείται και θα αμείβεται σαν Α’ Μάγειρας.
- Οι εργοδότες υποχρεούνται να χορηγούν κατά την εξόφληση των αποδοχών του προσωπικού εκκαθαριστικό σημείωμα ή σε περίπτωση εφαρμογής μηχανογραφικού συστήματος ανάλυση μισθοδοσίας. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να απεικονίζονται αναλυτικά οι πάσης φύσεως αποδοχές του προσωπικού και οι κρατήσεις που έγιναν (Ν. 4254/2014).
- Το διάλειμμα που λαμβάνεται για ανάπαυση και φαγητό θα χορηγείται μέσα στον εργάσιμο χρόνο, λαμβάνοντας όμως υπόψη για τη συγκεκριμένη ώρα πραγματοποίησής του τις ανάγκες της επιχείρησης.
Για τους υπαγόμενους στην παρούσα (περίπτωση I και II) έχουν εφαρμογή όλες οι θεσμικού χαρακτήρα διατάξεις της ΕΓΣΣΕ, όπως ισχύουν κάθε φορά.
- Διάφορες παροχές κ.λπ. Διατάξεις
- (για το προσωπικό της περίπτωσης I)
- Εις άπαν το περί ού η παρούσα προσωπικό της περίπτωσης I παρέχεται, πλην του μισθού, υποχρεωτικώς τροφή μετά άρτου (γεύμα ή δείπνο) από τα σερβιριζόμενα, από τον κατάλογο του καταστήματος είδη. Αυτή δέον να είναι επαρκής και καθαρά, χορηγείται δε δύο φοράς κατά τον χρόνον της εργασίας εντός του 24ώρου εφ’ όσον η εργασία αυτών διαρκεί πέραν των οκτώ ωρών, άλλως άπαξ.
Εις περίπτωσιν καθ’ ην καταστήματα τινά δεν παρέχουν τροφήν εις το υπ’ αυτών απασχολούμενον προσωπικόν δι’ οιονδήποτε λόγον, θα καταβάλλουν εις τούτο την αξίαν της ως άνω τροφής υπολογιζομένης εκάστοτε εις τιμήν κόστους αγοράς του καταστήματος.
- Εις τους μαγείρους και ψητάδες (σκαριέρηδες) χορηγείται μπλούζα, σκούφια, και ποδιά, εις δε το λοιπό προσωπικό κουζίνας φόρμα. Τα είδη αυτά ανήκουν στην κυριότητα του εργοδότη και αντικαθίστανται από αυτόν όταν φθαρούν.
- (για το προσωπικό της περίπτωσης ΙΙ)
- Απαγορεύεται στους εργοδότες που υπάγονται στην παρούσα να απασχολούν μισθωτούς σε εργασίες καθαρίσματος υαλοπινάκων, αφοδευτηρίων, σαρώματος και σφουγγαρίσματος πλατειών και δαπέδων.
- Σε όλο το προσωπικό χορηγείται μπλούζα και ποδιά, στον δε λαντζέρην ή λαντζέραν χορηγείται επιπλέον ένα ζεύγος χειρόκτια (γάντια) και ένα ζεύγος ελαστικών υποδημάτων (γαλότσες). Ειδικώς για τους σερβιτόρους, εφ’ όσον ο εργοδότης αξιώνει να φορούν στολή διάφορη της ειθισμένης (άσπρη μπλούζα μαύρο παντελόνι) τότε υποχρεούται να την προμηθεύει αυτός.
Όλα τα ανωτέρω είδη ανήκουν στην κυριότητα του εργοδότη και αντικαθίστανται όταν φθαρούν.»