Τελευταία ενημέρωση: 6 Οκτωβρίου 2022
Γράφει η Δικηγόρος – εργατολόγος Παναγιώτα Γούλα | Δικηγορικό γραφείο εργατικού δικαίου Δημήτρης Βλαχόπουλος & συνεργάτες
Με την, υπ’ αριθμ. 80016/22, απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (ΦΕΚ 4629Β΄/1.9.2022) καθορίζονται τα πρόστιμα για την παραβίαση των νέων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας που σχετίζονται με την πάταξη της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και τις γονικές άδειες που θεσπίστηκαν με τον νόμο 4808/2021.
Ποια κριτήρια συνεκτιμώνται γενικώς πριν από την επιβολή προστίμου;
Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη και συνυπολογίζονται για τον υπολογισμό του προστίμου είναι:
Η σοβαρότητα της παράβασης.
Ο αριθμός των εργαζομένων στον τόπο ελέγχου.
Η υποτροπή, δηλαδή η επανειλημμένη επιβολή κυρώσεων για παρόμοιες παραβάσεις, στον ίδιο ελεγχόμενο τόπο εργασίας.
Ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται, στον ελεγχόμενο τόπο.
Το μέγεθος επιχείρησης, ανάλογα με τον αριθμό εργαζομένων που απασχολεί στον τόπο ελέγχου. (Οι επιχειρήσεις διαχωρίζονται σε μεγάλες, μεσαίες, μικρές).
Το καθεστώς απασχόλησης, το οποίο λαμβάνεται υπόψη μόνο για την επιβολή προστίμων αναφορικά με πολύ υψηλής σοβαρότητας παραβάσεις (π.χ. η ύπαρξη συμβάσεων πλήρους ή μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασία, η απασχόληση εργαζομένων ειδικής προστασίας, όπως ανήλικοι, εργαζόμενοι με δικαιώματα λόγω μητρότητας, έγκυοι, συνδικαλιστικά στελέχη).
Η υπαιτιότητα, ήτοι ο βαθμός ευθύνης του εργοδότη για την τέλεση της παράβασης.
Ποιος ο τρόπος κατηγοριοποίησης των παραβάσεων;
Η υπουργική απόφαση προβλέπει την ύπαρξη δύο κατηγοριών παραβάσεων οι οποίες, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, κατατάσσονται σε ΧΑΜΗΛΗΣ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ, ΥΨΗΛΗΣ και ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΗΣ σοβαρότητας.
Συγκεκριμένα, οι παραβάσεις διαχωρίζονται ως κατωτέρω:
1. Ως γενικές παραβάσεις λογίζονται όσες αφορούν το σύνολο του προσωπικού, τη μη εκπλήρωση των διοικητικών υποχρεώσεων του εργοδότη που αφορά στο σύνολο του προσωπικού ή κατηγορία αυτού, την εκπρόθεσμη ή πλημμελή υποβολή εντύπων προς Υπηρεσίες και τη μη τήρηση της νομοθετημένης διαδικασίας που αφορά είτε στη διενέργεια ελέγχου/εργατικών διαφορών είτε στο σύστημα απασχόλησης και την καταβολή πληρωμών.
Για τις γενικές παραβάσεις το ύψος του προστίμου υπολογίζεται ανεξάρτητα από τον αριθμό των θιγομένων εργαζομένων και μπορεί να κυμανθεί από 300,00 έως και 8.000,00 ευρώ ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης και το μέγεθος της επιχείρησης.
2. Ως παραβάσεις ατομικού χαρακτήρα θεωρούνται οι παραβάσεις εκείνες οι οποίες θίγουν ατομικά τον εργαζόμενο και σχετίζονται με παράβαση των εργασιακών δικαιωμάτων του ή με τη μη εκπλήρωση εργοδοτικής υποχρέωσης που προβλέπεται εξειδικευμένα για τον κάθε εργαζόμενο (π.χ. η μη χορήγηση άδειας, επιδομάτων εορτών, ρεπό, η παραβίαση διατάξεων προστασίας μητρότητας κ.α.).
Για τις ατομικού χαρακτήρα παραβάσεις, το πρόστιμο υπολογίζεται ανά θιγόμενο εργαζόμενο. Δηλαδή, για κάθε παράβαση επιβάλλεται συνολικό πρόστιμο το οποίο προκύπτει με πολλαπλασιασμό του καθορισμένου ποσού προστίμου της κάθε παράβασης επί τον αριθμό των θιγομένων εργαζομένων.
Τι προβλέπεται για τις περιπτώσεις επανειλημμένης επιβολής κυρώσεων για ίδιες παραβάσεις;
Σε περίπτωση που ο ίδιος εργοδότης ή η ίδια επιχείρηση τελέσει εκ νέου την ίδια παράβαση, το πρόστιμο που επιβάλλεται προσαυξάνεται κατά 5% για τις χαμηλές, 10% για τις σημαντικές, 15% για τις υψηλές και 20% για τις πολύ υψηλές παραβάσεις.
Τι κυρώσεις επιβάλλονται σε περιπτώσεις βίας και παρενόχλησης;
α. Η παράβαση της γενικής υποχρέωσης για την πρόληψη της βίας και της παρενόχλησης κατατάσσεται στις σημαντικές παραβάσεις και το επιβαλλόμενο πρόστιμο μπορεί να κυμανθεί από 500,00 έως 3.000,00 ευρώ.
β. Η παράβαση της γενικής υποχρέωσης του εργοδότη να λαμβάνει τα προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης της βίας και της παρενόχλησης και να υιοθετεί πολιτικές στην επιχείρησή του για να αποφεύγονται περιστατικά βίας και παρενόχλησης επιφέρει πρόστιμα τα οποία κυμαίνονται -αναλόγως του μεγέθους της επιχείρησης- από 1.800 ως 8.000€.
γ. Σε περίπτωση που υπάρξει ατομικού χαρακτήρα παράβαση σχετική με τη βία και την παρενόχληση στην εργασία, όταν δηλαδή υπάρξει περιστατικό παραβίασης σε συγκεκριμένο ή συγκεκριμένους εργαζόμενους, αναλόγως της βαρύτητας της προσβολής μπορεί να επιβληθεί στον εργοδότη πρόστιμο από 2.000€ έως 10.500€, που είναι και το υψηλότερο πρόστιμο που προβλέπεται στην εργατική νομοθεσία.
Επιπλέον, εάν ο εργοδότης δεν λαμβάνει μέτρα κατά του/ης καταγγελομένου/ης, ή αν ο/η καταγγέλων/ουσα, έχει δυσμενή μεταχείριση έως και απόλυση εξαιτίας της καταγγελίας που έκανε, προβλέπεται επιβολή προστίμου από 4.000€.
Σε κάθε περίπτωση, πέραν των διοικητικών κυρώσεων που αναφέρονται ανωτέρω, οι πράξεις βίας και παρενόχλησης εξακολουθούν να διώκονται και να τιμωρούνται με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις του Αστικού και Ποινικού δικαίου.
Τι κυρώσεις επιβάλλονται σε περίπτωση παραβάσεων που σχετίζονται με την υποχρέωση καταγραφής του χρόνου εργασίας μέσω Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας;
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας που ήδη χρησιμοποιείται από 1ης Ιουλίου σε τράπεζες και σούπερ μάρκετ, καθίσταται πλέον δεκτική ελέγχου για τις επιχειρήσεις αυτές από την 1η Οκτωβρίου 2022 και στο εξής θα επιβάλλονται πρόστιμα για τυχόν παραβάσεις. Τα προβλεπόμενα πρόστιμα αποσκοπούν στην πρόληψη και πάταξη των προσπαθειών να καταστρατήγησης των διατάξεων που αφορούν στην καταγραφή του ωραρίου εργασίας. Οι παραβάσεις αυτές (τόσο οι γενικές όσο και οι ατομικές) χαρακτηρίζονται ως πολύ υψηλές. Έτσι, σε περίπτωση γενικής παράβασης τα πρόστιμα υπολογίζονται, ανάλογα και με το μέγεθος της επιχείρησης, κατά τα γενικώς προβλεπόμενα για τις πολύ υψηλές παραβάσεις ενώ οι ατομικού χαρακτήρα παραβάσεις ρυθμίζονται ειδικά. Συγκεκριμένα:
α. Για τη μη ενεργοποίηση ψηφιακής κάρτας εργασίας εργαζομένου επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 10.500€
β. Εφόσον η υποβολή στοιχείων της ψηφιακής κάρτας εργαζόμενου τελούν σε απόκλιση με την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης επιβάλλεται πρόστιμο 3.000€.
γ. Εφόσον δεν υποβληθούν τα προβλεπόμενα στοιχεία της ψηφιακής κάρτας εργαζομένου για την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης επιβάλλεται πρόστιμο 3.000€.
δ. Εφόσον επιβληθεί ευέλικτο ωράριο σε εργαζόμενο για τον οποίο δεν έχει ενεργοποιηθεί η ευέλικτη προσέλευση και η ψηφιακή κάρτα εργασίας αν και υπάρχει υποχρέωση επιβάλλεται πρόστιμο 2.000€.
ε. Εφόσον δεν τηρηθούν τα στοιχεία του συστήματος μέτρησης του χρόνου εργασίας για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών και λόγω αυτού παρεμποδίζεται ο έλεγχος και η επαλήθευση οικονομικών απαιτήσεων εργαζομένου σε εν γένει εργατική διαφορά επιβάλλεται πρόστιμο 4.000 €.
Τι κυρώσεις επιβάλλονται σε περίπτωση παραβάσεων που σχετίζονται με τις γονικές άδειες που θεσπίστηκαν με τον ν. 4808/2021;
Με τον νόμο 4808/2021 κατοχυρώθηκε το δικαίωμα των εργαζομένων να λαμβάνουν άδειες που σκοπό έχουν την προστασία της οικογένειας και τη φροντίδα των ανήλικων τέκνων τους. Συγκεκριμένα, προβλέφθηκαν κατηγορίες αδειών όπως άδεια μητρότητας και άδεια πατρότητας, άδεια για ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, άδεια φροντίδας τέκνου, άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης, άδεια γάμου, άδεια προγεννητικών εξετάσεων, άδεια λόγω ασθενείας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους, άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων παιδιών, άδεια λόγω νοσηλείας παιδιών, άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες, γονική άδεια, άδεια φροντιστή, κ.λπ.
Οποιασδήποτε μορφής παρεμπόδιση από τον εργοδότη των νέων αυτών δικαιωμάτων επιφέρει πλέον την επιβολή προστίμων, που περιπτωσιολογικά έχουν ακριβώς την ίδια αντιμετώπιση με τα υφιστάμενα πρόστιμα για ήδη προβλεπόμενες αντίστοιχες ή ανάλογες παραβάσεις.
Ειδικότερα, στον πίνακα παραβάσεων ατομικού χαρακτήρα προβλέπονται σχετικά με τις ανωτέρω άδειες τα εξής:
Για τη μη γνωστοποίηση λόγου απόλυσης σε εργαζόμενο που αιτήθηκε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση επιβάλλεται πρόστιμο 750€,
Για τη μη χορήγηση άδειας απουσίας για λόγους ανωτέρας βίας επιβάλλεται πρόστιμο 400€,
Για τη μη εξέταση αιτήματος γονέα ή φροντιστή για ευέλικτη εργασία για λόγους φροντίδας επιβάλλεται πρόστιμο 750€,
Για τη μη τεκμηρίωση απόρριψης αίτησης για ευέλικτη ρύθμιση ως άνω επιβάλλεται πρόστιμο750€,
Για τη μη χορήγηση άδειας προγεννητικών εξετάσεων επιβάλλεται πρόστιμο 750€,
Για τη μη ανάρτηση στο ΕΡΓΑΝΗ άδειας άνευ αποδοχών επιβάλλεται πρόστιμο 400€,
Για τη μη ανάρτηση στο ΕΡΓΑΝΗ γονικής άδειας επιβάλλεται πρόστιμο 750€,
Για τη μη χορήγηση βεβαίωσης στοιχείων της εργασιακής σχέσης ή διαστημάτων αδειών που χορηγήθηκαν σύμφωνα με το Μέρος ΙΙΙ ν. 4808/2021 επιβάλλεται πρόστιμο 750€,
Για τη δυσμενή μεταχείριση επειδή υπέβαλε ο εργαζόμενος ή εκπρόσωπος των εργαζομένων καταγγελία με σκοπό να επιβληθεί ή συμμόρφωση στα δικαιώματα του Μέρους ΙΙΙ ν. 4808/2021 επιβάλλεται πρόστιμο 2000€,
Για τη μη χορήγηση άδειας πατρότητας επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για τη μη χορήγηση γονικής άδειας επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για τη μη χορήγηση ειδικής άδειας μητρότητας επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για την απασχόληση εργαζόμενου κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας ή κατά τη διάρκεια της ειδικής προστασίας της μητρότητας όταν καταβάλλεται επιδότηση από Δ.ΥΠ.Α επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για τη μη χορήγηση μειωμένου ωραρίου γονέων παιδιών με αναπηρία επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για τη μη χορήγηση άδειας για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής επιβάλλεται πρόστιμο 3000€,
Για την παραβίαση δικαιώματος εργαζόμενου/ης να επιστρέψει σε ίδια ή ισοδύναμη θέση μετά τη λήψη άδειας ή ευέλικτης ρύθμισης επιβάλλεται πρόστιμο 4000€,
Για την απόλυση εργαζομένου λόγω αίτησης ή λήψης (γονικής κ.λπ.) άδειας ή ευέλικτης ρύθμισης επιβάλλεται πρόστιμο 4000€.
Δείτε ολόκληρη την, υπ’ αριθμ. 80016/22, απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εδώ