Τελευταία ενημέρωση: 6 Δεκεμβρίου 2022
Γράφει ο Δικηγόρος – εργατολόγος Δημήτρης Βλαχόπουλος | Δικηγορικό γραφείο εργατικού δικαίου Δημήτρης Βλαχόπουλος & συνεργάτες
Διευθύνοντες υπάλληλοι είναι εκείνοι που, λόγω των πολλών και εξαιρετικών προσόντων τους, της μακρόχρονης πείρας τους σε έναν τομέα ή της ιδιαίτερης εμπιστοσύνης του εργοδότη τους σε αυτούς, αναλαμβάνουν καθήκοντα γενικότερης διεύθυνσης της όλης επιχείρησης ή σημαντικού τομέα της και εποπτείας του προσωπικού.
Πώς κρίνεται αν ένας υπάλληλος είναι ή όχι διευθύνων;
Η έννοια της διευθυντικής θέσης, ανεξαρτήτως του αν ο εργαζόμενος έχει ή όχι τον τίτλο του «διευθυντή», προσδιορίζεται με βάση τη φύση και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών του υπαλλήλου καθώς και τη σχέση του τόσο με τον εργοδότη όσο και με τους λοιπούς εργαζόμενους. Τα δικαστήρια, προκειμένου να αποδώσουν σε εργαζόμενο την ιδιότητα του διευθύνοντος υπαλλήλου, χρησιμοποιούν ορισμένες ενδείξεις. Έτσι, διευθύνοντες υπάλληλοι είναι αυτοί που:
α) επηρεάζουν αποφασιστικά την εξέλιξη της επιχείρησης, διαθέτουν πρωτοβουλία στη χάραξη της επιχειρηματικής πολιτικής και διακρίνονται εμφανώς από τους άλλους υπαλλήλους λόγω της άσκησης εργοδοτικών αρμοδιοτήτων (λ.χ. πρόσληψη και απόλυση προσωπικού, συμμετοχή σε συμβούλια στελεχών κ.λπ.),
β) αμείβονται συνήθως με μισθό που υπερβαίνει κατά πολύ τα νόμιμα ελάχιστα όρια και τις, καταβαλλόμενες στους λοιπούς εργαζόμενους, αποδοχές,
γ) εκπροσωπούν τον εργοδότη στις συναλλαγές με τρίτους,
δ) αναλαμβάνουν αστική και ποινική ενδεχομένως ευθύνη για την τήρηση διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας,
ε) αποφασίζουν εν πολλοίς οι ίδιοι το ωράριο της εργασίας τους.
Για τον χαρακτηρισμό ενός εργαζόμενου ως «διευθύνοντος υπαλλήλου» δεν είναι αναγκαίο να συντρέχουν όλες οι παραπάνω περιστάσεις.
Ποιες διατάξεις του εργατικού δικαίου δεν είναι εφαρμοστέες στην περίπτωση των διευθυνόντων υπαλλήλων
Οι διευθύνοντες υπάλληλοι, με βάση τον νόμο, οφείλουν να συμμορφώνονται στις εντολές και οδηγίες του εργοδότη όπως κάθε άλλος εργαζόμενος.
Όμως, λόγω της ιδιάζουσας θέσης τους, ενώ γενικά έχουν εφαρμογή και στην περίπτωσή τους οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, εντούτοις εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων που αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας, την απασχόληση κατά τις Κυριακές και νύχτες, την αμοιβή για πρόσθετη εργασία, την εβδομαδιαία ανάπαυση και τη χορήγηση άδειας αναψυχής. Αντιστάθμισμα όλων αυτών των εξαιρέσεων αποτελούν οι ιδιαίτερα υψηλές αποδοχές που λαμβάνουν.
Τέλος, οι διευθύνοντες υπάλληλοι ως εκπροσωπούντες εργοδοτικά συμφέροντα, δεν είναι δυνατόν να συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων.
Στη σύμβασή μου αναφέρεται ότι είμαι «διευθύνων υπάλληλος». Αυτό σημαίνει ότι δεν δικαιούμαι υπερωρίες, ρεπό, κανονική άδεια κ.α.;
Υπάρχουν εργοδότες που πείθουν ή αναγκάζουν εργαζόμενους (υπό την απειλή της μη πρόσληψης) να υπογράψουν ότι έχουν την ιδιότητα του διευθύνοντος υπαλλήλου χωρίς κάτι τέτοιο να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δεν έχει σημασία όμως τι αναφέρει η σύμβαση αλλά τι ισχύει στην πραγματικότητα. Αν ο εργαζόμενος δεν χαράσσει την επιχειρηματική πολιτική, δεν έχει αρμοδιότητες που προσιδιάζουν σε εργοδότη, δεν διακρίνεται μισθολογικά από τους υπόλοιπους εργαζόμενους, δεν ασκεί εποπτεία σε άλλους εργαζόμενους και δεν αναλαμβάνει ευθύνη για την τήρηση διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, τότε δεν έχει την ιδιότητα του διευθύνοντος υπαλλήλου, ακόμη και αν το έχει υπογράψει. Αν ο συγκεκριμένος εργαζόμενος, επομένως, στερήθηκε αποδοχές για υπερβάσεις ωραρίου, άδειες, ρεπό κ.λπ., τότε έχει δικαίωμα να τις αναζητήσει με κάθε νόμιμο μέσο.